Hangi civatayı hangi anahtar tutar ? Hangi civata kaç torkla sıkılır ? Hangi civata nerede kullanılır ? Civata hangi yöne açılır ? Civata hangi malzemeden yapılır ?

Gönderen tarih:

Civata Nedir – Civata Somun – Civata Somun

Parçaları birbirine sökülebilir şekilde bağlamaya yarayan, gövde kısmına vida dişi açılmış, başı altıgen, dörtgen veya değişik biçimlerde şekillendirilmiş bağlantı elemanlarına civata denir. Civatalar genellikle somunla birlikte kullanılır.
Vida ise parçaları somun kullanmadan sökülebilir şekilde birleştiren bağlantı elemanıdır. Civata ya da vidanın kısmen veya tamamen vida dişi açılmış kısmına vida denir.
Civata ve Vida farkı;



Çok Kullanılan Vida Çeşitleri



a) Metrik vida
b) Metrik ince vida
c) Whitworth vidası
d) Trapez vida
e) Testere dişli vida,
f) Yuvarlak dişli vida

Civata Dayanım Sınıfları

DIN normu nda civata kaliteleri aşağıda ki tabloda belirtilmiştir.

3.6
4.6
4.8
5.6
5.8
6.6
6.8
6.9
8.8
10.9
12.9
14.9

Civata dayanım sınıfları iki sayıdan oluşur.
–  İlk rakam; civata malzemesi nin N/mm² cinsinden çekme dayanımı nın 1/100’ü,
–  İki rakamın çarpımı; civata malzemesinin N/mm² cinsinden akma dayanımının 1/10’udur.
Örnek olarak 6.8 dayanım sınıfı için;
–  Çekme Dayanımı (σk) = 6 x 100 = 600 N/mm²
–  Akma Dayanımı (σAk) = 6 x 8 x 10 = 480 N/mm²

Yukarıdaki bilgilerin ışığında bazı örnekler verelim;
6.8 Civata için;

Birinci rakam 6 x 100 = 600 Newton / mm2 Yaklaşık 60 Kg. / mm2 çekme dayanımlı çelik ikinci rakam 600 x 0.8 = 480 Newton / mm2 Yaklaşık 48 Kg. / mm2 çeliğin akma gerilme sınırı

10.9 Civata için;

Birinci rakam 10 x 100 = 1000 Newton / mm2 çekme dayanımlı çelik, ikinci rakam 1000 x 0.9 = 900 Newton / mm2 çeliğin orantısız uzama gerilimi

12.9 Civata için;

Birinci rakam 12 x 100 = 1200 Newton / mm2 çekme dayanımlı çelik, ikinci rakam 1200 x 0.9 = 1080 Newton / mm2 çeliğin orantısız uzama gerilimi


Somunlar Vida
Civatalı bağlantıların ikinci elemanı somun vida dır.

Somun Dayanım Sınıfları
4
5
6
8
10
12
14

Somun dayanım sınıfları tek sayıdan oluşur ve civata malzemesinin N/mm² cinsinden çekme dayanımı nın 1/100’ünü ifade eder.
Örneğin dayanım sınıfı 8 olan bir somun çekme dayanımı: 8 x 100 = 800 N/mm² olur.
Bağlantı elemanları seçiminde, somun dayanım sınıfı, civata dayanım sınıfına denk olmalıdır. Yani 5.8 kalite civata için 6 kalite somun uygundur. 10.9 kalite civata ile 10 kalite somun kullanılmalıdır, 8 kalite veya daha düşük dayanım sınıfına sahip bir somun kullanmak ise yanlıştır.
Ancak civataya uygulanacak yükün sınırlandırılması gerekiyorsa (Örnek : Fazla sıkma durumunda bağlanan malzemenin veya herhangi bir aksamın zarar görmesi söz konusu ise) bu durumda somun civata dan düşük kalitede seçilerek fazla sıkılma durumunda somun dişlerinin sıyrılarak sigorta vazifesi yapması sağlanabilir. Eğer böyle bir sınırlayıcı kısıt yoksa civatalar kendinden yüksek kalite somunlarla birlikte de kullanılabilirler.
Somun genişliği çapın 60% si kadar olur. Somunlar da yükün çoğu sıkılma yüzeyine yakın dişlerde olur. Arkadaki dişlerde yük çok azalır. Normalde altıncı hatve den sonraki dişlerde pek fazla yük olmaz. Bu nedenle somun genişliğinin fazla olması hiçbir işe yaramaz. İkinci bir somun ise sadece gevşemeyi önlemek için kontra somun olarak kullanılır.
Standart Malzemelerin Gösterilişi

DIN 912
M12
x
1,25
x
60
–
10.9
–
A3C
1 – Tanım
2-Nominal Çap

3-Vida Adımı

4-Boy

5-Dayanım Sınıfı

6-Yüzey Koruması

  1
 Tanım
 :
DIN 912
 İmbus Civata
  2
 Nominal Çap
 :
M12
 12 mm nominal çap
  3
 Vida Adımı (Hatve)
 :
1,25
 1,25 mm vida adımı (sadece ince diş olması durumunda gösterilir)
  4
 Boy
 :
60
 60 mm uzunluk
  5
 Dayanım Sınıfı
 :
10.9
 10.9 kalite
  6
 Yüzey Koruması
 :
A3C
 8 micron Çinko Kaplama üzeri sarı pasivasyon



Kaplama Çeşitleri

  • ·         ISO 4042 Elektrolitik Kaplama

 Çinko (Zn)
 Çinko Nikel (ZnNi)
 Çinko Demir (ZnFe)
 Fosfat (P)
 Nikel (Ni)
 Bakır (Cu)
 Gümüş (Ag)

  • ·         ISO 10683 Çinko Pul Kaplama (Lamelli Çinko Kaplama) (flZnyc, flZnnc)

 Dacromet, Geomet
 Delta Tone

  • ·         ISO 1461 Daldırma Galvaniz Kaplama (tZn)
  • ·         ISO 12683 Mekanik Birikimli Çinko Kaplama


Civata Kafa Çeşitleri

 
Pratik Civata Seçimi

Kuvvet [kN]
Boyuna işletme kuvveti FİŞ
Statik
1,6
2,5
4,0
6,3
10
16
20
25
40
63
80
100
Dinamik
1,0
1,6
2,5
4,0
6,3
10
16
20
25
40
63
80
Civata kalitesi ve çapı [mm]
4.6
6
8
10
14
16
20
24
24
30
–
–
–
5.6
6
8
10
12
14
20
20
27
27
36
–
–
6.8
5
6
8
10
12
16
20
20
24
30
36
–
8.8
4
5
6
8
10
12
14
16
20
24
27
30
10.9
4
5
6
8
10
12
12
14
16
20
24
27
12.9
3
4
5
6
8
10
12
12
16
20
24
24

Örnek 1:
İşletme kuvveti: 8,2 kN, dinamik, eksen dışı, şaftlı civata
Civata seçimi, 10 kN, Civata kalitesi 8.8-M 12     

Örnek 2:
İşletme kuvveti: 8,2 kN, dinamik, tam eksenden, şaftlı civata
Civata seçimi, 10 kN, Civata kalitesi 8.8, bir boy küçük-M 10     

Örnek 3:
İşletme kuvveti: 8,2 kN, dinamik, eksen dışı, esnek civata
Civata seçimi, 10 kN, Civata kalitesi 8.8, bir boy büyük-M 14     

Örnek 4:
İşletme kuvveti: 8,2 kN, dinamik, tam eksenden, , esnek civata
Civata seçimi, 10 kN, Civata kalitesi 8.8, bir boy küçük, bir boy büyük-M 12


Anahtar Ağzı Çeşitleri

 


Civata Kalitesine Göre Tork Değerleri

Tablodaki veriler normal şartlar göz önüne alınarak kullanıcıya rehberlik etmek amacıyla oluşturulmuştur. Kritik uygulamalar için civata imalatçısı ve proje tasarımcısı ile irtibata geçilip tork değerlerinin alınması gerekir.
Tablo verileri aşağıdaki temel varsayımlara göre oluşturulmuştur;
  • ·         Civatalar yeni, yağlanmamış ve kaplanmamıştır.
  • ·         Civata akma dayanımı %90 olarak öngörülmüştür.
  • ·         Civataların sürtünme katsayısı 0.14 olarak alınmıştır.

 

DIN Norm u En Çok Kullanılan Civata Standartları

DIN NORMU
AÇIKLAMA
DIN 186 
T-Başlı Çekiç Kafa Civata
DIN 444
Dana Gözlü Civata
DIN 478
Kare Başlı Flanşlı Civata
DIN 603
Bombe Baş Kafa altı Kare Civata
DIN 604
Tırnaklı Havşa Baş Civata
DIN 605
Havşa Baş Kafa altı Kare Civata
DIN 607
Tırnaklı Bombe Baş Civata
DIN 608
Havşa Baş Kafa altı Kare Civata
DIN 609
AKB d2 Çapı Kalın ve Taşlanmış Civata
DIN 912
İmbus Yarım Diş Civata ISO 4762
DIN 931
AKB Yarım Diş Civata EN 24014
DIN 933
AKB Tam Diş Civata EN 24017
DIN 960 
AKB Yarım Diş Civata EN 28765
DIN 961
AKB Tam Diş Civata EN 28676
DIN 940
Saplama
DIN 976-2
Tam Diş Saplama
EN 1662
Flanşlı Yarım Diş Civata
EN 1665
Flanşlı Yarım Diş Civata DIN 6922
ISO 4762
İmbus Civata DIN 912
DIN 6331
İnce Kafa İmbus Civata
DIN 6912
İnce Kafa İmbus Civata
DIN 6921
Flanşlı Civata
DIN 7380
Bombe Baş İmbus Civata
DIN 7984
İnce Kafa Yarım Diş İmbus Civata
DIN 7990
AKB İnce Kafa Yarım Diş Civata
DIN 7991
Havşa Başlı İmbus Civata
EN 24014
AKB Yarım Diş Civata DIN 931
EN 24017
AKB Yarım Diş Civata DIN 960
EN 28676
AKB Tam Diş Civata DIN 933
EN 28765
AKB Tam Diş Civata DIN 961
DIN 439
Altıköşe İnce Kontra Somun
ISO 4035
Altıköşe İnce Somun
DIN 6923
Flanşlı Somun



Yer: Nilüfer/Bursa, Türkiye

Yorumlar

Yorum Gönder